Nội dung bài viết
Khái niệm
Unspent Transaction Output được viết tắt là UTXO, được hiểu là đầu ra giao dịch chưa được sử dụng. Chuỗi UTXO đơn giản là một chuỗi khối sử dụng phương thức tính toán UTXO, ví dụ như Litecoin và Bitcoin, trái ngược với cách thức kế toán dựa trên tài khoản.
Chuỗi UTXO hay đầu ra giao dịch chưa được sử dụng được ứng dụng trên những Blockchain nhằm xác định quyền sở hữu và nguồn gốc của những đồng coin trong mạng lưới.
Trên lớp giao thức của chuỗi UTXO, không có ví hoặc tài khoản, mà thay vào đó tiền điện tử sẽ được lưu trữ theo dạng danh sách UTXO. Thuật ngữ “đầu ra giao dịch chưa sử dụng” là tham chiếu thực tế với UTXO đại diện cho đầu ra của giao dịch mà người dùng nhận được và có thể sử dụng chi tiêu trong tương lai. Vì bạn cần hiểu UTXO vốn chưa được chi tiêu. Hay có một cách gọi khác để gọi số tiền dư trong ví được kiểm soát bởi một địa chỉ cụ thể nào đó.
Dựa trên mô hình này, những giao dịch được tạo ra bằng việc mang đến những cách thức sử dụng các UTXO hiện có và tạo ra các UTXO mới ở vị trí của chúng. UTXO có thể phân chia hoặc kết hợp lại để đạt được mệnh giá phù hợp cho một giao dịch nhất định, có thể được minh hoạ tương tự như với tiền mặt.
Cách thức hoạt động của UTXO
Tương tự như tiền mặt UTXO có thể so sánh với một đồng xu hay một hoá đơn nào đó. Nếu bạn có 100 USD tiền mặt và bạn có một số cách thức kết hợp khác nhau:
- Một tờ 100 USD duy nhất
- Mười tờ 10 USD
- Năm tờ 20 USD
- Bốn tờ 10 USD và 3 tờ 20 USD
- …
Mỗi trường hợp như vậy mặc dù có thể số lượng hoá đơn tiền khác nhau nhưng chính xác bạn đang sở hữu 100 USD. UTXO cũng hoạt động tương tự phương thức này; bạn sẽ nhìn thấy số dư trong ví của mình như số dư này thực sự có thể được tạo ra từ bất kỳ một lượng UTXO nào, dựa trên lịch sử giao dịch của bạn trước đó. Khi cộng chúng lại với nhau, bạn sẽ có được tổng số dư cụ thể trong ví của mình.
Mô hình UTXO thay đổi như thế nào?
Tương tự tiền mặt, UTXO không thể phân chia được. Cụ thể, một ly cà phê có giá 4,75 USD. Nếu bạn chỉ có tờ 10 USD thì bạn phải trà thừa bằng cách đưa tờ 10 USD cho người bạn và nhận lại tiền thừa – trường hợp này tương đương với 5,25 USD.
UTXO hoạt động với cách thức tương tự. Bạn không thể xé một phần của tờ 10 USD để đưa ra thanh toán cho ly cà phê mà mình vừa mua, bạn cũng không thể gửi một phần UTXO đi. Bạn muốn gửi cho ai đó 4,75 BTC nhưng chỉ có UTXO trị giá 10 BTC trong ví của bạn, bạn cần gửi đi toàn bộ UTXO cho người nhận để nhận về số tiền lẻ của mình, y hệt như cách chúng ta thanh toán tiền mặt. Quá trình này tất nhiên được giao thức Blockchain xử lý và bạn không cần phải tin tưởng người nhận liệu có trả lại tiền dư cho mình hay không. Bạn thực hiện chuyển khoản này và người nhận sẽ chỉ nhận được 4,75 BTC và số còn lại 5.25 BTC sẽ được gửi trở lại địa chỉ của bạn dưới dạng một UTXO mới với trị giá nhỏ hơn.
Khi bạn muốn gửi 14,75 BTC cho ai đó? Tương tự với tiền mặt, bạn cũng cần gửi hai UTXO, một cái sẽ được sử dụng hết và một cái sẽ yêu cầu thay đổi rồi gửi lại cho bạn dưới dạng một UTXO mới.
Sự khác nhau giữa tiền mặt và UTXO
Phép so sánh rằng tiền mặt và UTXO tương tự nhau có thể khá hữu dụng trong việc giải thích khái niệm, nhưng một số điểm khác biệt tương tự bị phá vỡ.
Trước hết, những giao dịch được thực hiện trên Blockchain cũng yêu cầu thanh toán trả phí giao dịch và được khấu trừ số tiền thay đổi mà bạn được nhận, không giống với khi tiến hành thanh toán bằng tiền mặt.
Sau đó, hai hoá đơn fiat và tiền xu có giá trị ổn định; bạn sẽ không thể nhận được hoá đơn 5,25 USD dưới dạng tiền lẻ khi thanh toán ly cà phê của mình. Ngược lại thì UTXO sẽ có thể ở hìnht hái của bất kỳ số lượng nào.
Sự quan trọng của UTXO
– Số liệu trực tuyến: việc theo dõi và kiểm tra UTXO giúp lấy dữ liệu tuyệt vời và theo dõi những hoạt động trên chuỗi. Độ tuổi, số lượng và kích thước của UTXO được chuyển trên khối chuỗi nhất định sẽ cung cấp tín hiệu hấp dẫn, đã được chuyển thành một số chỉ số cốt lõi trên chuỗi.
– Điều chỉnh thay đổi: khái niệm thay đổi vô cùng quan trọng trong việc hiểu một số chỉ số trên chuỗi; đặc biệt là các điều chỉnh và bộ lọc. Những thay đổi yêu cầu các UTXO mới cần được tạo ra và chuyển đi, nó có thể gây nhiễu cho những chỉ số trên chuỗi xem xét số lượng và kích thước của các UTXO như Coin Days bị phá huỷ. Rất cần thiết trong việc điều chỉnh và xác định sự thay đổi, từ đó cung cấp một tín hiệu thực tế về những hoạt động kinh tế trên chuỗi.
Kết luận
Các nhà đầu tư dựa trên tài nguyên có sẵn mà đánh giá được các thông số tính toán được từ dữ liệu trên On-chain; nhờ vậy mà đưa ra các phán đoán và nhận định sau cùng. Để hiểu được những thông số này và các mối tương quan của chúng đến tâm lý giao dịch, xu hướng giá cả hay những chuyển động trong thời gian tới của thị trường crypto, bạn cũng cần theo dõi thêm các bài viết trên Fiahub về chủ đề phân tích On-chain.
Sau cùng, Fiahub cảm ơn sự theo dõi và đón đọc của các bạn. Chúc các bạn đầu tư thành công và đừng quên, mọi thắc mắc về thị trường vui lòng liên hệ đội ngũ Support của Fiahub 24/7.
Freelancer Marketing và Content Creator với gần 10 năm kinh nghiệm; trong đó có khoảng hơn 3 năm làm việc trong mảng Blockchain với vai trò Dịch Thuật và Copywriter.
Với kiến thức sâu rộng cùng khả năng diễn giải để những thuật ngữ công nghệ khó hiểu trở nên gần gũi hơn với người đọc. Lê Hoàng đảm nhiệm những bài viết trong chuyên mục "Từ Điển Crypto" và "Hướng Dẫn Người Mới" tại Fiahub Blog
