Luật Công nghiệp công nghệ số được thông qua ngày 14/6, quy định chế độ đặc biệt khuyến khích tổ chức, cá nhân nghiên cứu, phát triển và đầu tư trong lĩnh vực AI, IoT.
Luật Kinh doanh công nghệ số, do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì soạn thảo, có các quy định về cơ chế khuyến khích khởi nghiệp công nghệ số; xây dựng cơ sở hạ tầng số dùng chung; thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; thu hút nhân tài và chuyển giao công nghệ có kiểm soát.
Theo quy định của Luật, chính quyền địa phương có các chính sách để giúp đỡ trong việc phát triển nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp công nghệ số. Nguồn nhân lực này sẽ làm việc tại các dự án nghiên cứu và sản xuất sản phẩm công nghệ số quan trọng, như chip bán dẫn và hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI). Họ sẽ nhận được một khoản hỗ trợ cho một phần chi phí thuê những người lao động có trình độ cao, cùng với chi phí cho việc đào tạo, tái đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong doanh nghiệp.
Nhà nước khuyến khích các tổ chức và cá nhân thực hiện việc giảng dạy, nâng cao, đánh giá và công nhận kỹ năng công nghệ số của học viên theo các tiêu chuẩn quốc tế, khu vực và tiêu chuẩn nước ngoài được công nhận rộng rãi.
Việc sản xuất các sản phẩm và cung cấp dịch vụ công nghệ số quan trọng, bao gồm phần mềm, trí tuệ nhân tạo, chip bán dẫn, và việc xây dựng các trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo sẽ nhận được sự hỗ trợ và ưu đãi về đầu tư, thuế và đất đai.
Thường vụ Quốc hội đã thông báo rằng Luật xác định mục tiêu chiến lược nhằm phát triển ngành công nghiệp bán dẫn ở Việt Nam một cách toàn diện, kết nối chặt chẽ và trở thành một phần quan trọng trong hệ sinh thái bán dẫn toàn cầu. Luật này chú trọng vào việc phát triển các loại chip đổi mới; tham gia vào từng bước của chuỗi giá trị từ nghiên cứu, thiết kế, sản xuất cho đến đóng gói và kiểm tra; phát triển đồng bộ với ngành công nghiệp điện tử; đồng thời mạnh mẽ thu hút đầu tư nước ngoài và khai thác mọi nguồn lực để dần dần tiếp cận công nghệ.
Để thực hiện chiến lược này, Luật đã quy định về cơ chế, chính sách đặc biệt cũng như hỗ trợ và ưu đãi cho các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng bán dẫn. Thêm vào đó, Luật cũng đưa ra cơ chế hỗ trợ cụ thể cho hoạt động nghiên cứu và phát triển, xây dựng hệ sinh thái cùng với việc thu hút nguồn nhân lực có chất lượng cao.
Cách tiếp cận này cho phép Việt Nam tận dụng những lợi thế sẵn có như kiểm thử và đóng gói để thu hút đầu tư trong giai đoạn đầu, đồng thời tạo ra một khung pháp lý đủ mạnh mẽ và linh hoạt nhằm khuyến khích sự phát triển ở những bước yêu cầu công nghệ cao hơn như thiết kế và sản xuất trong tương lai. Những chính sách được xây dựng dựa trên việc tham khảo kinh nghiệm quốc tế và phù hợp với thực tế cũng như mục tiêu phát triển của Việt Nam.
Về phương pháp giám sát AI, luật quy định việc kiểm soát rủi ro trong suốt quá trình hoạt động của hệ thống trí tuệ nhân tạo, và điều này là một trong những nguyên tắc quan trọng cho việc phát triển, cung cấp, triển khai, và sử dụng trí tuệ nhân tạo.
Luật cũng bổ sung thêm chính sách khuyến khích đào tạo và nâng cao kiến thức về công nghệ số (bao gồm trí tuệ nhân tạo) trong hệ thống giáo dục quốc dân; phát triển nguồn nhân lực cho ngành công nghệ số trong doanh nghiệp và các cơ quan nhà nước. Những quy định này tạo ra nền tảng tổng thể để thúc đẩy việc học tập kiến thức cơ bản và nâng cao về công nghệ số nói chung và trí tuệ nhân tạo nói riêng cả trong và ngoài các cơ quan nhà nước.
Nội dung bài viết
Quản lý chặt chẽ tài sản mã hóa
Một trong những điểm quan trọng của Luật là quy định liên quan đến tài sản mã hóa. Đây là dạng tài sản kỹ thuật số sử dụng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số khác để xác thực trong quá trình tạo, phát hành, lưu trữ và chuyển nhượng.
Theo Luật, cơ quan quản lý nhà nước có nhiệm vụ quản lý tài sản mã hóa để đảm bảo an toàn và bảo mật mạng; ngăn chặn rửa tiền, chống tài trợ khủng bố và ngăn chặn tài trợ cho việc phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt. Các cơ quan có trách nhiệm sẽ thanh tra, kiểm tra và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật cũng như quy định về việc kinh doanh liên quan đến việc cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa.
Việc phân quyền, nội dung quản lý tài sản số và phân loại tài sản số sẽ được thực hiện theo các quy định của Chính phủ phù hợp với thực tế và nhu cầu quản lý trong các lĩnh vực khác nhau.
Về vấn đề này, Thường vụ Quốc hội đã cho biết rằng quy định liên quan đến việc phân loại tài sản số được xây dựng dựa trên các quy định quốc tế, đã được áp dụng tại nhiều quốc gia. Hiện tại, pháp luật của Việt Nam vẫn chưa có quy định về cách quản lý loại tài sản này.
Tuy nhiên, bắt đầu từ năm 2023, tổ chức đặc nhiệm tài chính về việc ngăn chặn rửa tiền (FATF) đã đưa tên Việt Nam vào danh sách giám sát nghiêm ngặt (Danh sách Xám). Họ cũng đã đưa ra 17 đề xuất hành động nhằm khắc phục những thiếu sót trong hệ thống chống rửa tiền, hỗ trợ khủng bố, và tài trợ cho các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt. Cơ quan này khuyến khích việc xây dựng quy định về việc chống rửa tiền và ngăn chặn tài trợ khủng bố liên quan đến tài sản ảo và những người cung cấp dịch vụ tài sản ảo. Để có thể thoát khỏi danh sách này, Việt Nam cần phải ban hành chính sách liên quan đến tài sản ảo trong kỳ kiểm tra sắp tới.
Luật về ngành công nghệ số có hiệu lực bắt đầu từ ngày 1 tháng 1 năm 2026.
