Khi khối lượng lớn hợp đồng quyền chọn sắp đáo hạn, thị trường crypto thường biến động mạnh. Hiểu điều này, bạn sẽ biết thời điểm giá có khả năng “quá sóng”.
Nội dung bài viết
1. Quyền chọn đáo hạn trong Bitcoin và Ether là gì?
Để hiểu về quyền chọn đáo hạn, trước hết bạn cần nắm rõ khái niệm quyền chọn (options). Đây là một hình thức giao dịch phái sinh phức tạp hơn so với giao dịch giao ngay (spot).
Quyền chọn là hợp đồng cho phép người nắm giữ có quyền (nhưng không bắt buộc) được mua hoặc bán BTC hoặc ETH tại một mức giá đã định trước (strike price) trước ngày hợp đồng đáo hạn.
Khi hợp đồng quyền chọn gần tới ngày đáo hạn, giá của hợp đồng cũng có thể biến động mạnh hơn – do tác động của thời gian và biến động thị trường.
Khi có một lượng lớn hợp đồng quyền chọn cùng đáo hạn trong khoảng thời gian ngắn, điều này thường tạo hiệu ứng lan tỏa đến thị trường giao ngay của BTC và ETH, khiến giá các tài sản cơ sở có thể dao động mạnh theo hướng tăng hoặc giảm.
Quyền chọn mua (call) cho phép người nắm giữ được mua tài sản, còn quyền chọn bán (put) cho phép bán tài sản ở một mức giá xác định trước khi hợp đồng đáo hạn.
Tỷ lệ giữa quyền chọn mua và quyền chọn bán là chỉ báo phản ánh tâm lý chung của thị trường. Về cơ bản, đây là những “cược” về xu hướng giá trong tương lai. Khi một bên chiếm ưu thế rõ rệt, nó có thể tạo ra áp lực đẩy giá theo hướng tương ứng.
Ngoài ngày đáo hạn, mỗi hợp đồng quyền chọn còn có giá thực hiện (strike price) và phí quyền chọn (premium). Ba yếu tố này kết hợp lại quyết định liệu giao dịch có lợi nhuận hay không. Đồng thời, chúng cũng tạo nên một “khung toán học” giúp lý giải vì sao thị trường lại biến động mạnh vào thời điểm đáo hạn quyền chọn.
2. Quyền chọn đáo hạn ảnh hưởng thế nào đến giá và biến động của thị trường crypto?
Hãy bắt đầu bằng một ví dụ đơn giản: Nếu có tới 5 tỷ đô la giá trị hợp đồng quyền chọn đáo hạn cùng lúc, chỉ cần một phần nhỏ trong số đó được thực hiện hoặc phòng ngừa rủi ro (hedging) cũng có thể khiến toàn bộ thị trường biến động.
Lưu ý rằng, người giao dịch quyền chọn có quyền, nhưng không bắt buộc phải thực hiện hợp đồng. Vì vậy, không phải toàn bộ 5 tỷ đô sẽ lập tức được mua hoặc bán trên thị trường.
Tuy nhiên, khi có một đợt đáo hạn quyền chọn lớn sắp xảy ra, khối lượng giao dịch thường tăng mạnh. Thị trường trở nên sôi động do nhà đầu tư tái cơ cấu vị thế, từ đó tạo ra lượng mua bán dồn dập trong khoảng thời gian ngắn. Chính áp lực giao dịch tập trung này thường làm khuếch đại biến động giá, vượt xa mức bình thường.
Nếu bạn quan sát kỹ, sẽ thấy mối tương quan rõ rệt giữa thời điểm đáo hạn quyền chọn và biến động giá BTC, ETH. Những thay đổi lớn về giá thường trùng với các đợt đáo hạn quan trọng.
Ví dụ, nếu bạn nhìn vào chỉ số biến động giá BTC (BTC Volatility Index), một sự kiện vào tháng 6 năm 2021 đã cho thấy rõ tác động của quyền chọn đáo hạn. Hơn 4 tỷ đô la giá trị hợp đồng quyền chọn BTC và ETH đã đáo hạn, dẫn đến mức tăng 5,80% trong chỉ số biến động vào ngày 14 tháng 6 – mức đỉnh cao nhất trong 5 năm gần nhất tại thời điểm đó.
Với BTC, các đợt đáo hạn theo quý (quarterly expiries) thường tạo ra ảnh hưởng mạnh hơn so với các đợt đáo hạn hàng tháng. Những mô hình như vậy giúp nhà đầu tư nhận diện được các thời điểm đáo hạn quan trọng, từ đó biết được khi nào thị trường có thể biến động mạnh và chủ động điều chỉnh chiến lược giao dịch.
3. Tỷ lệ put-call và tâm lý thị trường
Khi thời điểm đáo hạn quyền chọn đến gần, biến động giao dịch thường tăng cao vì nhà đầu tư bắt đầu đóng vị thế để chốt lời hoặc cắt lỗ. Điều này tạo ra một hiệu ứng dây chuyền, khi các điều chỉnh liên tiếp khiến thị trường biến động mạnh hơn.
Sử dụng tỷ lệ put/call
Để đánh giá xu hướng thị trường, tỷ lệ put/call là một chỉ báo tâm lý hữu ích. Nó cho thấy kỳ vọng của nhà đầu tư cá nhân và tổ chức về hướng đi của thị trường.
- Tỷ lệ trên 1: Nhiều quyền chọn bán hơn quyền chọn mua → Tâm lý bi quan, dự báo giá có thể giảm.
- Tỷ lệ dưới 1: Nhiều quyền chọn mua hơn → Tâm lý lạc quan, thị trường có khả năng tăng.
Lý thuyết “Max Pain”
Lý thuyết “Max Pain” mô tả cuộc giằng co giữa người mua và người bán quyền chọn.
- Người mua quyền chọn muốn giá đi theo hướng có lợi cho họ.
- Người bán quyền chọn (thường là tổ chức lớn) muốn điều ngược lại.
“Max pain” là mức giá mà tại đó nhiều hợp đồng quyền chọn sẽ hết hạn mà không có giá trị, gây “thiệt hại” nhiều nhất cho người mua.
Điều này quan trọng vì các cá mập và tổ chức lớn đôi khi có thể cố gắng điều hướng giá thị trường tiến sát mức max pain, nhằm tối đa hóa lợi nhuận trước khi đáo hạn.
Ngoài việc phản ánh tâm lý ngắn hạn, lý thuyết max pain còn giúp xác định các ngưỡng hỗ trợ và kháng cự tiềm năng trên biểu đồ giá.
Đảo chiều thị trường
Những nhà giao dịch nhiều kinh nghiệm thường không chỉ tập trung vào thời điểm đáo hạn, mà còn quan sát các dấu hiệu cực đoan trong tỷ lệ put-call. Khi tỷ lệ này đạt đến các ngưỡng lịch sử cao hoặc thấp bất thường, đó có thể là tín hiệu cho thấy thị trường đang quá bán hoặc quá mua.
Điều này tăng khả năng xảy ra đảo chiều giá sau thời điểm đáo hạn. Nhận biết sớm tín hiệu này giúp trader không chỉ phòng thủ hiệu quả, mà còn tận dụng cơ hội khi xu hướng thị trường đảo ngược.
4. Chiến lược thực tiễn để đối phó với biến động do quyền chọn đáo hạn
Quyền chọn đáo hạn có thể tạo ra những làn sóng biến động mạnh cho thị trường BTC và ETH. Việc các nhà giao dịch tái cấu trúc vị thế có thể tác động trực tiếp đến giá tài sản cơ sở. Vậy làm sao để quản lý rủi ro trong các thời điểm này?
- Theo dõi các chỉ số quan trọng: Open Interest (hợp đồng mở); Tỷ lệ put-call; Mức giá “max pain”. Các chỉ số này giúp bạn phát hiện sớm xu hướng biến động và định hướng thị trường.
- Phòng ngừa rủi ro (hedging): Sử dụng quyền chọn để bảo vệ vị thế giao ngay (spot) trong thời điểm biến động cao. Chiến lược hedge giúp bạn giới hạn rủi ro giảm giá mà vẫn giữ cơ hội tăng giá, đặc biệt quan trọng khi thị trường có thể biến động 5–10% chỉ trong vài giờ.
- Đa dạng hóa danh mục: Phân bổ tài sản ra nhiều loại coin và khung thời gian khác nhau. Tránh tập trung quá nhiều vào một tài sản trong thời gian ngắn, vì điều đó khiến bạn dễ tổn thương khi có đợt đáo hạn lớn.
- Lưu ý về thời gian: Đánh dấu các mốc đáo hạn lớn trong lịch giúp bạn chuẩn bị tốt hơn, giảm thiểu rủi ro và tận dụng các giai đoạn biến động để kiếm lợi nhuận.
- Sử dụng công cụ phân tích nâng cao: Các nền tảng như CoinGlass, lịch CME Group cung cấp dữ liệu chuyên sâu về quyền chọn. Dữ liệu theo thời gian thực là lợi thế cạnh tranh lớn so với các nhà giao dịch chỉ dựa vào thị trường giao ngay.
- Hiểu rõ về khối lượng giao dịch và thanh khoản: Nắm bắt mô hình khối lượng và thanh khoản giúp bạn xác định thời điểm thị trường dễ cạn thanh khoản, từ đó quản lý rủi ro hiệu quả hơn khi đáo hạn đến gần.
Cảm ơn sự theo dõi và đón đọc của các bạn. Hy vọng rằng bài viết đã giúp mọi người hiểu hơn về Options Expiry của Bitcoin và Ether, cũng như cách mà lịch đáo hạn hợp đồng quyền chọn đến giá và thị trường tiền điện tử. Đừng quên, mọi thắc mắc về thị trường tiền kỹ thuật số, vui lòng liên hệ đội ngũ Support của Fiahub 24/7.
Freelancer Marketing và Content Creator với gần 10 năm kinh nghiệm; trong đó có khoảng hơn 3 năm làm việc trong mảng Blockchain với vai trò Dịch Thuật và Copywriter.
Với kiến thức sâu rộng cùng khả năng diễn giải để những thuật ngữ công nghệ khó hiểu trở nên gần gũi hơn với người đọc. Lê Hoàng đảm nhiệm những bài viết trong chuyên mục "Từ Điển Crypto" và "Hướng Dẫn Người Mới" tại Fiahub Blog
