Hợp đồng thông minh là các hợp đồng kỹ thuật số được lưu trữ trên blockchain, một hệ thống tự động thực thi khi các điều khoản và điều kiện xác định trước được đáp ứng. Đây là lý thuyết và liệu bạn có hiểu hết định nghĩa này hay không? Nhiều người có và nhiều người không?
Vậy nếu muốn tìm hiểu sâu hơn về hợp đồng thông minh hay smart contract, đừng bỏ qua bài viết này của Fiahub nhé!
Nội dung bài viết
Hiểu về hợp đồng thông minh
Hợp đồng thông minh có tên tiếng anh là smart contract được thiết kế dựa trên nền tảng blockchain. Đây là một công nghệ có chức năng tự động thực thi các giao dịch và đảm bảo tính minh bạch của giao dịch mà không cần sự can thiệp của bên ngoài hay bên thứ 3. Tính minh bạch của người dùng được bảo vệ nhờ vào các giao dịch thực hiện nhưng không cần phải cung cấp danh tính trước đó.
Nói một cách chuyên ngành thì smart contract là một thuật ngữ dùng để chỉ một hệ thống có thể tự đưa ra các điều khoản và tự động thực thi thỏa thuận dựa vào blockchain. Toàn bộ quá trình được xử lý một cách tự động mà không cần can thiệp của bất cứ ai ngoài 2 người dùng. Các điều khoản của hợp đồng đều được ghi nhớ lại bằng ngôn ngữ máy tính..
Cha đẻ của hợp đồng thông minh là ai?
Một kỹ sư máy tính tên là Nick Szabo là người đã tạo nên smart contract. Ông đưa đưa ra ý tưởng của mình và những cách thức để có thể thực hiện từ năm 1994. Tuy nhiên, vào thời gian này, ý tưởng này vẫn chưa được thực hiện bởi vì blockchain chưa ra đời.
Từ khi Ethereum xuất hiện cùng nền tảng blockchain, hợp đồng thông minh mới được biết đến và các nhà phát triển bắt đầu mở rộng hệ thống này.
Vấn đề mà smart contract có thể giải quyết
Mọi vấn đề đều được thay đổi khi blockchain xuất hiện và hoàn thiện các hợp đồng thông minh.
Trước đó, Bitcoin đã xây dựng một nền tảng cơ bản dựa trên sự thiết lập hợp đồng thông minh trong blockchain. Tuy nhiên nó vẫn không thể hoàn thiện và đạt yêu cầu mãi đến khi Ethereum ra đời. Ý tưởng về hợp đồng thông minh đã thay đổi và hoàn thiện hơn rất nhiều. Nó bắt đầu lan rộng và phổ biến đến người dùng, giải quyết được nhiều vấn đề trên nền tảng và là phương thức mới để lập nên hợp đồng giao dịch mà không cần nhờ đến người khác phải xử lý.
Cách mà smart contract hoạt động
Smart contract hoạt động bằng cách tuân theo các câu lệnh đơn giản “if / when… then…” được viết thành mã trên blockchain. Một mạng máy tính thực hiện các hành động khi các điều kiện định trước đã được đáp ứng và xác minh.
Những hành động này có thể bao gồm giải phóng tiền cho các bên thích hợp, đăng ký phương tiện, gửi thông báo hoặc xuất vé. Sau đó, blockchain được cập nhật khi giao dịch hoàn tất. Điều đó có nghĩa là giao dịch không thể thay đổi và chỉ các bên đã được cấp quyền mới có thể xem kết quả.
Trong một smart contract có thể có nhiều quy định cần thiết để thỏa mãn những người tham gia rằng: nhiệm vụ sẽ được hoàn thành một cách mỹ mãn. Để thiết lập các điều khoản, người tham gia phải xác định cách các giao dịch và dữ liệu của họ được thể hiện trên blockchain, đồng ý về các quy tắc “if… when … then…” chi phối các giao dịch đó, khám phá tất cả các ngoại lệ có thể xảy ra và xác định một khuôn khổ để giải quyết tranh chấp.
Sau đó, smart contract có thể được lập trình bởi nhà phát triển – mặc dù ngày càng có nhiều tổ chức sử dụng blockchain cho doanh nghiệp cung cấp các mẫu, giao diện web và các công cụ trực tuyến khác để đơn giản hóa cấu trúc hợp đồng thông minh.
Lợi ích của việc sử dụng hợp smart contract
Tốc độ, hiệu quả và chính xác cao
Vì hợp đồng thông minh là kỹ thuật số và tự động, không có thủ tục giấy tờ để xử lý và không mất thời gian để điều chỉnh các lỗi thường xảy ra khi điền tài liệu theo cách thủ công. Nên khi một điều kiện được đáp ứng, hợp đồng được thực hiện ngay lập tức.
Đáng tin cậy và minh bạch
Vi không có bên thứ 3 tham gia và các bản ghi chép mã hóa về các giao dịch đều được chia sẻ giữa những người tham gia giao dịch. Do đó bạn không cần phải lo lắng về giao dịch có đến được với người bên kia hay không? Hay lo lắng về tài sản mình giao dịch bị thất thoát hay không? Tất cả đều rất minh bạch, rõ ràng và đáng tin.
Bảo mật
Các bản ghi giao dịch trong chuỗi khối được mã hóa, điều này khiến chúng rất khó bị hack. Hơn nữa, bởi vì mỗi bản ghi được kết nối với các bản ghi trước đó và sau đó trên một sổ cái phân tán, điều này sẽ rất tốn thời gian và công sức khi tin tặc sẽ phải thay đổi toàn bộ chuỗi để thay đổi một bản ghi duy nhất.
Áp dụng trong nhiều lĩnh vực
Hợp đồng thông minh có thể được phát triển trên rất nhiều lĩnh vực khác nhau như: tiền điện tử, xuất nhập khẩu, bất động sản, bầu cử…
Tiết kiệm
Hợp đồng thông minh sẽ loại bỏ nhu cầu về các bên trung gian để xử lý các giao dịch bằng cách mở rộng, rút ngắn thời gian và phí liên quan của chúng. Rất tiết kiệm đúng không nào.
Nhược điểm của hợp đồng thông minh
Dù nhiều lợi ích đến đâu thì hợp đồng thông minh cũng có những nhược điểm cần khắc phục:
- Hợp đồng thông minh không hề có tính pháp lý, do đó bạn không được bảo vệ quyền lợi của mình khi có lỗi phát sinh.
- Trước khi sử dụng, bạn cần triển khai hệ thống bằng việc thuê và chi trả cho cơ sở hạ tầng, máy tính và lập trình viên giỏi.
- Mặc dù an toàn và bảo mật, nhưng nếu bạn để lộ thông tin hay các hacker có thể khai thác được thông tin. Những rủi ro sẽ có thể xảy ra khi chúng ta sống trên mạng internet.
Một số ứng dụng của smart contract
Hợp đồng thông minh có thể được sử dụng trong các ngành để hợp lý hóa và tự động hóa hoạt động kinh doanh ở bất cứ đâu.
Giải quyết vấn đề tranh chấp
Sự chênh lệch trong quyết toán tài chính rất tốn kém, mất hàng tuần hoặc hàng tháng để nghiên cứu và giải quyết. Các smart contract hệ thống hóa các quy tắc kinh doanh đã thỏa thuận sẽ tự động hóa các quy trình như xác định sự khác biệt, đối chiếu tài liệu, giải quyết giao dịch và giải quyết tranh chấp.
Xây dựng chuỗi cung ứng linh hoạt
Các giải pháp chuỗi cung ứng Blockchain của IBM sử dụng các hợp đồng thông minh để hợp lý hóa luồng hàng hóa bằng cách tự động kích hoạt các bước tiếp theo khi các điều kiện được đáp ứng. Chẳng hạn như vận chuyển, giao hàng và dữ liệu IoT được chấp nhận về các điều kiện trong quá trình xử lý. Những người tham gia có thể hành động sớm hơn để ngăn chặn sự gián đoạn nếu một sự kiện bất ngờ xảy ra.
Mang lại niềm tin cho các nhà tài trợ thương mại
Smart contract là một thành phần thiết yếu của we.trade, mạng lưới tài trợ thương mại do IBM Blockchain tổ chức, đang tạo ra một hệ sinh thái tin cậy cho thương mại toàn cầu. Các quy tắc tiêu chuẩn hóa và các tùy chọn giao dịch đơn giản hóa được mã hóa trong hợp đồng thông minh làm giảm rủi ro và giúp người tham gia tìm thấy cơ hội mới.
Lời kết
Trên đây là những thông tin chia sẻ về hợp đồng thông minh cũng như ưu điểm, nhược điểm, ứng dụng của nó trong đời sống. Hy vọng những kiến thức này sẽ bổ ý và giúp bạn có nhiều hiểu biết hơn về smart contract. Hãy chia sẻ bài viết của Fiahub nếu cảm thấy có ích nhé!
Linh Bùi là một nhà sáng tạo nội dung, chuyên gia nghiên cứu trong lĩnh vực tài chính nói chung và tiền điện tử nói riêng. Với mong muốn chia sẻ các tuyến bài viết chuyên về kiến thức, cập nhật tin tức về thị trường tài chính tại Việt Nam và trên toàn cầu, Linh Bùi đã và đang tham gia với vai trò biên tập viên/người sáng tạo nội dung tại một số nền tảng, sàn giao dịch như Fiahub, BeInCrypto, Mitrade, Finixio, Dr.Localize… Trong mỗi bài viết của mình, Linh Bùi đều mong muốn đơn giản hóa các khái niệm tài chính liên quan, giảm thiểu rào cản gia nhập cho độc giả, đặc biệt là những người mới tham gia.
